Inner City Life: Brahami
An alternative city guide to one of Athens' most notorious suburbs
(ENG) English-speaking friends, please scroll a bit further down for the English version (photos only in the Greek section due to email size limitations)!
Στο σημερινό newsletter φιλοξενούμε τον Νίκο Πούλιο, μουσικό, DJ και γραφίστα. Τον Νίκο τον γνωρίσαμε πρόσφατα από το μουσικό του project Pink Maggit και το πολύ καλο album του Midnight Sun.
Συζητώντας μαζί του, μας ανέφερε πολλές ιστορίες από την περιοχή που μεγάλωσε, το Μπραχάμι. Με αυτή την αφορμή, του προτείναμε να γράψει έναν εναλλακτικό οδηγό για την ιστορική αυτή περιοχή, γνωστή για τα άπειρα σκηνικά και αλητείες.
Όταν σε μια συζήτηση έρχεται η ώρα να απαντήσω την ερώτηση “Εσύ που μένεις;” απαντάω - πλέον περήφανα - “Μπραχάμι. Eίμαι βέρος μπραχαμιώτης” και λαμβάνω σχεδόν πάντα την ίδια απάντηση: “Ααα, αυτό δεν είναι δίπλα στον Άγιο Δημήτριο;”. Για όσους ακόμα δεν γνωρίζουν, είναι το ίδιο μέρος. O Άγιος Δημήτριος είναι σαν να λέμε το Μπραχάμι τη μέρα του γάμου του, με το κοστούμι και τα όλα του, που όμως την επόμενη μέρα φοράει ξανά το Napapijri αντιανεμικό και τα Arnette γυαλιά ηλίου του.
Η κοινότητα του Μπραχαμίου ιδρύθηκε το 1925, με την προέλευση της ονομασίας να είναι μάλλον τουρκική ή αρβανίτικη (η περιοχή του Ιμπραχίμ, το μπραχάμ, καταλάβατε) και συστάθηκε σαν δήμος το 1963 παίρνοντας το όνομα του από τον ομώνυμο ναό που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Από τότε και μέχρι την δεκαετία του ‘80 γνώρισε την μεγάλη ‘ανάπτυξη’, καθώς οι φθηνές ευκαιρίες σε γη τράβηξαν το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων που αποφάσισαν να φτιάξουν τη νέα τους ζωή στην περιοχή. Έτσι κατέληξε να είναι ένας απο τους πιο πυκνοκατοικημένους δήμους της Αθήνας, με άναρχη δόμηση, την αντιπαροχή να πηγαίνει σύννεφο και ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου - ειδυλλιακό!
Σαν εναλλακτικό παιδί, μεγαλώνοντας σε αυτό το λαϊκό προάστιο υπήρχε πάντα μέσα μου αυτό το αίσθημα του “αγαπώ να μισώ τον τόπο μου” και μια μεγάλη ταύτιση με στίχους όπως “This town don’t feel mine” των Deftones ή “I hate this town, it’s so washed up” των A Day To Remember. Μεγαλώνοντας όμως έμαθα να αγαπάω τον τόπο και τις ρίζες μου (όπως και τον εαυτό μου), να αποδέχομαι την καγκούρικη φύση μου και να καταλαβαίνω πως όλα αυτά που έχω ζήσει σε αυτές τις γειτονιές με έκαναν αυτό που είμαι σήμερα. Πάμε λοιπόν για ένα μικρό οδοιπορικό σε αυτά τα στενά αλλά και στην κουλτούρα που μας κληροδοτήθηκε.
🏛️ Το Στρογγυλό
Το Στρογγυλό είναι αναμφισβήτητα το πιο εμβληματικό κτίριο του Μπραχαμίου, και ένα από τα πιο πρωτοποριακά σχολικά συγκροτήματα της χώρας. Σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο την περίοδο 1969–1972, ολοκληρώθηκε το 1974, και πήρε το παρατσούκλι του απο το κυκλικό του σχήμα. Η κυκλική διάταξη των αιθουσών, των εργαστηρίων και των γραφείων καταλήγει στο κέντρο του κύκλου σε μεγάλες αίθουσες, που είχαν ως στόχο να μπορούν να φιλοξενούν συλλογικές εργασίες ή συνέδρια, όπου όλοι οι μαθητές θα μπορούσαν να έρχονται κοντά και να συνεργάζονται. Επίσης δίνει στην οικοδομή μια ξεχωριστή και δυναμική μορφή σε αντίθεση με το αστικό περιβάλλον της περιοχής. Ο Ζενέτος είχε ήδη οραματιστεί την εξέλιξη της πόλης και την επίδραση της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή, κάτι που αποτυπώνεται στην πρότασή του για την Ηλεκτρονική Πολεοδομία (1962) .
Εγώ προσωπικά είμαι άσχετος από αρχιτεκτονική, οπότε δεν θα σας το παίξω ειδικός, αλλά σίγουρα ξέρω να αναγνωρίζω κάτι όμορφο και - αν μη τι αλλο - iconic. Αυτό το κτίριο είναι *chef’s kiss*. Σήμερα ακόμη στεγάζει το 1ο Γυμνάσιο/Λύκειο, το Ι.Ι.Ε.Κ Αγίου Δημητρίου, καθώς και το καλοκαιρινό φεστιβάλ κινηματογράφου της πόλης μετατρέποντας το προαύλιο του σε ένα πολύ όμορφο θερινό σινεμά. Όσοι έχουν περάσει από τα θρανία του να έχουν σαφώς άπειρες ιστορίες να σας αφηγηθούν. Μη έχοντας φοιτήσει εκεί, γνωρίζω μόνο τον αστικό θρύλο που το συνοδεύει, που λέει ότι κάποια στιγμή μια μαθήτρια έχασε τη ζωή της στην κλειστή πισίνα του συγκροτήματος και από τότε στοιχειώνει το σχολείο και προφανώς ήταν αφορμή για να σφραγιστεί η πισίνα (boo, creepy!).
Όπως είπαν και οι ΑΣΟΙ “Ένα Yo για το Μπραχάμι, ένα Yo στο Στρογγυλό.”
(Strongly recommend να παίζει αυτό το το κομμάτι στο ριπίτ όσο διαβάζετε αυτό το newsletter.)
🏀 Πλατεία Αλέξανδρου Παναγούλη
Κατηφορίζοντας προς τα πιο κεντρικά σημεία του Μπραχαμίου, θα περάσουμε από μερικές πραγματικά ιστορικές πλατείες, που προσωπικά με διαμόρφωσαν.
Ξεκινάμε από την πλατεία Αλέξανδρου Παναγούλη λοιπόν, ένα σημείο πολιτιστικής αναφοράς για το Μπραχάμι έχοντας φιλοξενήσει πολλές συναυλίες στο παρελθόν, απο Active Member μέχρι Παπακωνσταντίνου. Το υπαίθριο μπασκετάκι της πλατείας είναι ένα σημείο αναφοράς για τους μπασκετόφιλους της πόλης, αλλά και για τους graffiti writers, καθώς είναι ένα must μέρος για να βάλεις την υπογραφή σου.
🔫 Πλατεία Άρη Βελουχιώτη
Τώρα μπαίνουμε στα βαθιά. Πλατεία Άρη Βελουχιώτη (συνεχίζουμε σε κλίμα αγωνιστικό). Τι να πρωτοπώ. Τα αλάνια μου ξέρουν. Σημείο αναφοράς για όλους τους Μπραχαμιώτες, αλλά παλιότερα και για άτομα από άλλες περιοχές, καθώς την “emo vs καγκουρες” περίοδο (όπως μου αρέσει να τη λέω) στα late ‘00s - early ‘10s ήταν πόλος έλξης για σκεΐτάδες, κάγκουρες, τρέντι - ειλικρινά ήταν Η ΦΑΣΗ.
🍎 Μήλα
Περνώντας στην απέναντι μεριά της Αγίου Δημητρίου, χωμένη μέσα στα άναρχα διαμορφωμένα στενά, βρίσκουμε τα λεγόμενα “Μήλα”. Κάπως προφανές γιατί πήρε αυτό το όνομα. Δεν ξέρω ποιος είχε την ιδέα για αυτό το έργο, αλλά vibes. Όσες ιστορίες έχω για αυτή την πλατεία δεν μπορούν να γραφτούν εδώ, οπότε απλά όσοι ξέρουν ξέρουν.
📡 Ασύρματος
Και έτσι αισίως φτάνουμε στο πάρκο του Ασυρμάτου, τον μόνο πνεύμονα πρασίνου αυτού του τσιμεντότοπου (αν και οι φωτογραφίες που τράβηξα δεν το μαρτυρούν), και ένα απο τα μεγαλύτερα σε έκταση πάρκα της Αττικής. Παρατημένο στο έλεος του για χρόνια, με τους κατοίκους να δίνουν αγώνα για την αξιοποίηση του από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ο αγώνας δικαιώθηκε τα τελευταία χρόνια, από την καραντίνα και έπειτα και η δημόσια αρχή επιτέλους ασχολήθηκε με το ζήτημα. Το πάρκο ως τότε “χρησιμοποιούνταν” κυρίως για… παράνομες δραστηριότητες (ας το πούμε έτσι). Πλέον είναι ένα σημείο όπου άφοβα μπορείς να κάνεις τη βόλτα με το σκυλάκι σου ή και χωρίς, να αράξεις να πιείς ένα καφεδάκι ή και να ακούσεις και κανένα λάιβ που διοργανώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες.
🏟️ Αθλητισμός - από το Μπραχάμι στην κορυφή της Ευρώπης!
Σαν μια λαϊκή περιοχη που σέβεται τον εαυτό της σαφώς δεν θα μπορούσαν τα παιδιά αυτού του τόπου να μην έχουν έφεση στον αθλητισμό. Ιστορικό κλάμπ ο Γ.Σ. Κρόνος στο μπάσκετ, στον οποίο έκανε τα πρώτα του βήματα ο Μπραχαμιώτης Γιώργος Πρίντεζης, πριν μετακομίσει στις ακαδημίες του Ολυμπιακού. Η συνέχεια νομίζω γνωστή…
Βέβαια και το πιο δημοφιλές άθλημα του κόσμου δεν θα μπορούσε να μην έχει έναν εκπρόσωπο από το Μπραχάμι. Μπορεί να πέρασε διάφορες δυσκολίες στην καριέρα του με τραυματισμούς, αλλά ο αρχηγός του Ολυμπιακού Παναγιώτης Ρέτσος έφτασε στην κορυφή της Ευρώπης κατακτώντας με την ομάδα του το τρόπαιο του Europa Conference League. Έχοντας φοιτήσει στο ίδιο σχολείο με εκείνον και έχοντάς τον ζήσει και λίγο δεν έχω πάρα μόνο να του ευχηθώ τα καλύτερα και πάντα να είναι υγιής.
Βέβαια μιλώντας για τα αθλητικά δρώμενα του τόπου δεν γίνεται να μην κάνουμε μια αναφορά στον τοπικό σύλλογο της πόλης, την Π.Α.Ο. Αγίου Δημητρίου, ευρύτερα γνωστή ως “Μπάρτσα” λόγω των χρωμάτων της. Η Μπάρτσα ιδρύθηκε το 1959 απο την συνένωση 2 σωματείων που προϋπήρχαν απο το 1928, του Ηρακλή και του Άρη Μπραχαμίου, και από τότε έχει παρουσία στις ερασιτεχνικές αλλά και στις επαγγελματικές κατηγορίες της χώρας, με σημαντικότερες την παρουσία της στην Β’ Εθνική τις σεζόν ‘75-’76, ‘77-’78 αλλα και ‘07-’08. Μάλιστα στην τελευταία θυμάμαι την ομάδα μας να αγωνίζεται για τον θεσμό του κυπέλλου με τον Άρη Θεσσαλονίκης, με τον ενθουσιασμό να είναι διάχυτος στην πόλη για την φιλοξενία της ομάδας από τα σαλόνια της Super League. Τώρα αγωνίζεται στην Α’ ΕΠΣ Αθηνών.
🎵 Μουσική
Μια περιοχή σαν το Μπραχάμι σαφώς και δεν θα μπορούσε να λείπει και από το μουσικό στερέωμα της χώρας. Οι πιο διάσημοι ενδεχομένως εκπρόσωποί του δεν είναι άλλοι από τους πολυαγαπημένους Αδερφούς Κατσιμίχα. Το ιστορικό ντουέτο που μας έχει χαρίσει τόσες επιτυχίες έχει ξεπηδήσει από αυτόν τον κρυμμένο δήμο.
Δυο στενά πιο κάτω από το σπίτι των Κατσιμιχαίων (κυριολεκτικά) συναντάμε τους The Big Nose Attack. Το classic/hard rock δίδυμο γνώρισε μεγάλη επιτυχία πριν μια 10ετία περίπου κάνοντας εμφανίσεις σε μεγάλες σκηνές και φεστιβάλ της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Και κάπως έτσι φτάνουμε στο προσωπικά αγαπημένο μου συγκρότημα με καταγωγή από το Μπραχάμι, τα Μεθυσμένα Ξωτικά. Τα λόγια περιττά για την punk μπάντα με την έντονη πολιτική και κοινωνική συνείδηση. Όλα κάνουν κύκλους, φιλαράκια μου!
Φυσικά από την λίστα δεν θα μπορούσε να λείπει και ο Strat….γιατί στο Μπραχάμι κάνει κρύο.
Λένε όμως πως άμα δεν παινέψουμε το σπίτι μας θα πέσει να μας πλακώσει. Στο Μπραχάμι κάνουμε και νταρκίλες.
🍔 Φαγητό
Κάναμε μεγάλη βόλτα και ξέρω ότι κουραστήκατε, οπότε έφτασε η ώρα να ξαποστάσουμε και να φάμε τίποτα. Και δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να φάμε από την ταβέρνα του Μπάρμπα Μήτσου. Χωμένη κάπου στα στενά του Ασυρμάτου, πρέπει να είσαι μυημένος για να την βρεις. Η ορίτζιναλ λαδόκολλα, σερβίρει αυστηρά μόνο μπιφτέκι, λουκάνικο και μοσχαρίσια μπριζόλα συνοδευόμενα από τηγανητές πατάτες, ξεροψημένο ψωμί στη σχάρα και τις ανάλογες αλοιφές. Ό,τι πιο value for money και νόστιμο για να κλείσουμε όμορφα την μέρα μας στη φιλόξενη αυλή του.
Αυτό ήταν λοιπόν το οδοιπορικό μας σε αυτό το κρυμμένο διαμάντι που λέγεται Μπραχάμι. Σας αφήνω με αυτό το αξιοθέατο που κοσμεί την πόλη μας. Τα λέμε στη γύρα… κάπου εκεί στις Μπραχάμες!
ENG
In today’s newsletter we are hosting musician, DJ, and graphic designer Nikos Poulios. We met Nikos recently through his Pink Maggit project and his great album Midnight Sun.
While chatting with him, he mentioned many stories from the area he grew up, Brahami. Based on those stories, we proposed to him to write an alternative guide for this notorious area.
When I am being asked “Where in Athens do you live?”, I now proudly answer “In Brahami. I am a true Brahami native”. Then I almost always receive the same answer: “Ah, isn’t that next to Ayios Dimitrios?”.
For those who still don’t know, it is actually the same place. Ayios Dimitrios is basically Brahami on its wedding day, dressed up in a costume and everything; then the next day it goes back to normal, wearing a Napapijiri jacket and Arnette sunglasses.
Brahami was founded in 1925, with the origin of the name being probably Turkish or Arvanite (meaning the area of Ibrahim, Braham, you get the idea) and was established as a municipality in 1963, taking its name from the eponymous church located in the center of the city.
From then until the 1980s, the area experienced great ‘development’, as opportunities to buy cheap land attracted many people who wanted to build their new lives there. And just like that, it ended up being one of the most densely populated municipalities in Athens, full of chaotic building development and featuring tons of land-for-apartment homes and very few green spaces - idyllic!
Growing up as an “alternative” kid in this working class suburb, I used to have a love-hate relationship with it and happily related to lyrics like “This town don’t feel mine” by Deftones or “I hate this town, it’s so washed up” by A Day To Remember. As I grew old though, I learned to love my hometown and my roots (much like myself) and I now understand how everything that I have lived in this neighbourhood made me who I am today. So today I’ll take you on a quick trip around my area and the culture that was passed down to me.
Στρογγυλό/Strogylo
Strogylo is undoubtedly the most emblematic building of Brahami and one of the most innovative school complexes in the country. Designed by architect Takis Zenetos between 1969 and 1972, it was completed in 1974 kai took its name from its round (strogylo) shape. The circular arrangement of classrooms, laboratories and offices leads to the centre of the circle in large rooms, which were intended to host group work or conferences, where all students could come together and collaborate. This arrangement also gives the building a distinct and dynamic form that is in contrast to the urban environment of the area. Zenetos had already envisioned the future evolution of the city and the impact of technology on everyday life, something that is reflected in his “Electronic Urbanism” project (1962).
Personally, I don’t know too much about architecture but I can tell when something is beautiful and in this case, iconic. Strogylo is *chef’s kiss*. Today the building still operates as a school, while in the summer it also hosts an open-air film festival. Those who went to school there have endless stories to talk about. I wasn’t one of them so I don’t have stories to tell, but I know of the urban legend that is associated with this building, which says that at one point a student lost her life in the indoor swimming pool and has haunted the school ever since - and this was apparently the reason for the pool to be sealed (boo, creepy!).
So as ΑΣΟΙ [local rap group] say in the eponymous song: “Ένα Yo για το Μπραχάμι, ένα Yo στο Στρογγυλό” (you get the idea).
It’s strongly recommended to play this song on repeat while reading this newsletter.
Alexandros Panagoulis Square
As we head towards central Brahami we come across some truly historic squares that have shaped me. We start at Alexandros Panagoulis Square, a cultural reference point for Brahami, which has hosted many concerts over the years, from Active Member to Papakonstantinou. The square's outdoor basketball court is a reference point for basketball fans in the area, but also for graffiti writers, as it is a “must” place to put your signature.
Aris Velouchiotis Square
Now we're starting to go deep. Where do I begin - if you know, you know. A reference point for Brahami locals, but in the past also for people from other areas. Especially in the late ‘00s to early ‘10s, this place attracted skaters, chavs, emo kids, “trendy” kids, all sorts of people! It was THE place to be.
Apples
Crossing to the opposite side of Ayios Dimitrios, tucked into the chaotically shaped narrow streets, we come across the so-called “Apples”. It’s kind of obvious where this square got its name from. I don’t know who had the idea for this project, but *vibes*. There’s not enough space to write about all the stories I have from the years I used to hang out at this square, so those who know know!
Asyrmatos
And just like that we arrive at Asyrmatos park, the only green area across this largely concrete area (even though my photos don’t make it justice) and one of the largest parks in Attica. The park was abandoned for years, with residents fighting for its development for as long as I can remember. These efforts have finally come to fruition recently, especially after the quarantine, and the public authority has now addressed the issue. Until recently, the park was mainly “used” for… illegal activities (let's put it that way). Now it is a place where you can safely walk with or without your dog, get a coffee or watch one of the live shows that are organised during the summer months.
Sports - from Brahami to the top of Europe!
As a true working-class area that respects itself, the spawns of Brahami clearly could not not have an interest in sports. G.S. Kronos is a historic basketball club, where Brahami native Giorgos Printezis started out, before moving to the Olympiacos B.C. academies. And the rest is history…[Printezis went on to win multiple national and Euroleague titles with Olympiacos, was drafted by the San Antonio Spurs and even turned down an offer for a one-year contract by the New York Knicks!]
Of course, Brahami had to also be represented somehow in the most popular sport in the world. Olympiacos F.C. captain Panagiotis Retsos reached the top of Europe when he won the Europa Conference League trophy with his team, despite the numerous injuries and difficulties he went through during his career. Having attended the same school and having spent some time with him, I’m wishing him all the very best!
And this list wouldn’t be complete without a reference to the area’s local club, PAO Ayios Dimitrios, more widely known as “Barca” because of its club colours. Barca was founded in 1959 from the merger of two clubs that had existed since 1928, Iraklis and Aris Brahami, and since then it has been present in the amateur and professional categories of the country, with its most significant presence being in the Second National League in the seasons '75-'76, '77-'78 and '07-'08. In fact, in the most recent one, I remember our team competing for the cup against Aris Thessaloniki and everyone was majorly excited for hosting a Super League team. Now the team competes in the A’ EPS Athens league.
Music
As you can imagine, Brahami clearly could not be absent from the country's musical scene. Perhaps its most famous representatives are none other than the much-loved Katsimichas Brothers. The historic duo that has given us so many successes has sprung from this hidden area.
Two streets down from the Katsimichas house (literally), we come across The Big Nose Attack home base. This classic/hard rock duo achieved great success about 10 years ago, performing on major stages and festivals in Greece and abroad.
Which now brings us to my personal favourite band originating from Brahami, Μεθυσμένα Ξωτικά. No words needed to describe this punk band with the strong political and social conscience. Everything runs in circles, my friends!
And of course this list wouldn’t be complete without Strat…
Finally, as a popular Greek saying goes, if we don't praise our own house, it will fall on us: in Brahami, we are also into dark/minimal-wave stuff.
Food
This walk was long and I know you're tired, so it's time to rest up and eat something. And there's no better place to eat than Barba Mitsos' tavern. Tucked away somewhere in the alleys of Asyrmatos, you have to be an insider to find it. On the original “ladokolla” (greaseproof paper), they strictly serve burgers, sausages and beef steak accompanied by french fries, grilled bread and classic spreads. The most value-for-money and delicious food you can eat as we end our day in their beautiful, inviting courtyard.
And this is how we end our journey to this hidden gem called Brahami. As a leaving gift, here’s a photo of me [scroll up to the Greek section!] standing next to this local attraction. See you around… in the Brahamas!
Δεν έχω πάει ποτέ στο Μπαχράμι, τέλεια ξενάγηση!