Το Μαγικό 2004: μετά τους Ολυμπιακούς τι;
Αύγουστος & Σεπτέμβριος 2004
💥 SCROLL DOWN FOR ENGLISH
Καλώς ήρθατε στο φθινόπωρο του 2004!
Αν παρακολουθείτε αυτό το newsletter series θα καταλάβατε πως χάσαμε ένα μήνα. Δεν έχουμε δικαιολογία. Το καλοκαίρι ήταν γλυκό, μας πήρε μαζί του για τα καλά, κάναμε gaslight τους εαυτούς μας ότι ο κόσμος δεν διαβάζει τον Αύγουστο και είπαμε ότι θα βγάλουμε ένα newsletter για Αύγουστο και Σεπτέμβριο μαζί.
Ένα γρήγορο recap: τον Αύγουστο του 2004 γίνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας με μεγαλειώδη μινιμαλισμό στην τελετή έναρξης, κυριαρχεί το σκάνδαλο Κεντέρη-Θάνου, η Ελλάδα κερδίζει 16 μετάλλια, “εθελοντισμός” είναι το buzzword των ημερών, η τελετή λήξης διχάζει, η Αθήνα είναι μια νέα πόλη και όλοι είναι πλέον ανακουφισμένοι και αισιόδοξοι ότι η Ελλάδα μπορεί να διοργανώσει events μεγάλου κύρους. Και μετά τι;
Απολογισμοί
Ο Σεπτέμβριος βρίσκει την Ελλάδα με ανάμεικτα συναισθήματα: μεθυσμένη από τη δόξα των Ολυμπιακών αγώνων, αλλά και ενώπιον ενός back-to-reality φθινοπώρου όπου το πάρτυ έχει τελειώσει και τα προβλήματα της καθημερινότητας αρχίζουν να φαίνονται πιο καθαρά χωρίς το πέπλο αυτοπεποίθησης που υπήρχε μέχρι πρότινος.
Παράλληλα, οι απολογισμοί/αποτιμήσεις/ψύχραιμες σκέψεις για τη διοργάνωση είναι το βασικό θέμα συζήτησης σε τηλεόραση, ραδιόφωνα, free press, εφημερίδες και ταβέρνες.
Το πρώτο κρακ: Επεισόδια μετά την ποδοσφαιρική ήττα από την Αλβανία
Στις 4 Σεπτεμβρίου 2004, η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Ελλάδας αντιμετωπίζει εκτός έδρας την εθνική ομάδα της Αλβανίας για τα προκριματικά του Μουντιάλ του 2006.
Τελικό αποτέλεσμα: Αλβανία-Ελλάδα 2-1. Ψυχρολουσία. Στον πρώτο της αγώνα μετά το «πειρατικό», η πρωταθλήτρια Ευρώπης χάνει και οι Έλληνες φίλαθλοι πέφτουν από τον έβδομο ουρανό του Euro. Παράλληλα, το γεγονός προκαλεί ενθουσιασμό στους γείτονες, αλλά και στους Αλβανούς μετανάστες στη χώρα μας.
Αμέσως μετά τη λήξη του αγώνα Αλβανοί μετανάστες βγήκαν σε κεντρικά σημεία να πανηγυρίσουν τη νίκη της ομάδας τους, ενώ θυμωμένοι οπαδοί της εθνικής ομάδας της Ελλάδας ξεχύθηκαν στους δρόμους με άγριες διαθέσεις.
Η κατάσταση εξελίσσεται σε ένα πογκρόμ άνευ προηγουμένου για τα ελληνικά τουλάχιστον δεδομένα εκείνης της περιόδου. Επεισόδια με ξύλο, πετροπόλεμο, συμπλοκές, ξυλοδαρμούς, καμμένα αυτοκίνητα, τραυματισμούς στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, με αποκορύφωμα το θάνατο ενός Αλβανού μετανάστη στη Ζάκυνθο.
Η ποδοσφαιρική εκείνη στιγμή ενεργοποίησε τα εθνικιστικά και ρατσιστικά αντανακλαστικά μεγάλων κομματιών της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και την οργανωμένη είσοδο της Χρυσής Αυγής στο οπαδικό κίνημα της εποχής.
Χαρακτηριστικό είναι ότι το τραγικό σύνθημα ‘δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ’ ακούστηκε σε δρόμους και τηλεοράσεις και διαμόρφωσε την ακροδεξιά ρητορική για τα επόμενα χρόνια.
Η πτώση του Σινούκ στο Άγιο Όρος
Ακριβώς μια εβδομάδα μετά τα επεισόδια, στις 11 Σεπτεμβρίου 2004, ένα στρατιωτικό ελικόπτερο τύπου Σινούκ, που μετέφερε τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Πέτρο Ζ’ στο Άγιο Όρος, κατέπεσε στη θάλασσα, λίγο πριν προσγειωθεί, παρασύροντας στον θάνατο 17 επιβάτες - ανάμεσά τους ο Πατριάρχης, η συνοδεία του και το πλήρωμα του αεροσκάφους.
Το δυστύχημα συγκλόνισε την Ελλάδα και ταρακούνησε την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, οδηγώντας σε παραίτηση τον τότε αρχηγό της Πολεμικής Αεροπορίας.
Τα αίτια του δυστυχήματος παραμένουν αναπάντητα μέχρι και σήμερα και οι θεωρίες συνομωσίας πολλές.
Οι Παραολυμπιακοί ξεκινάνε!
Στο μεταξύ, η τρέλα των Ολυμπιακών αγώνων μπορεί να πέρασε, αλλά μόνο για λίγο μιας και από τις 17 μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου 2024, η Αθήνα διοργανώνει τους 12ους Παραολυμπιακούς Αγώνες 2004.
Η τελετή έναρξης είναι κομψή, αν και πολύ πιο διεκπεραιωτική από το μινιμαλιστικό υπερθέαμα του Δημήτρη Παπαιωάννου. Παρουσιαστές είναι ο Γιάννης Ζουγανέλης, η Σοφία Ρομπόλη και η Αφροδίτη Σημίτη.
Μασκότ των Παραολυμπιακών αγώνων ήταν ο συμπαθής Πρωτέας.
Στην τελετή έναρξης η Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη χαιρέτησε μεν τα έργα προσβασιμότητας που έγιναν για τους Ολυμπιακούς, κάτι που βέβαια δεν φαίνεται να συνεχίστηκε μιας και τα προβλήματα προσβασιμότητας παραμένουν τεράστια στις Ελληνικές πόλεις.
Φεστιβάλ ΚΝΕ
Στο μεταξύ, από τις 16 ως τις 19 Σεπτεμβρίου η ΚΝΕ διοργανώνει το ετήσιο φεστιβάλ της με κεντρικό σύνθημα «η δική σου γιορτή, ο δικός σου αγώνας για το σοσιαλισμό», με έμφαση στην εμπορευματοποίηση του αθλητισμού και τις συνέπειες της.
Αξιοσημείωτη ήταν η διοργάνωση ενός λαϊκού αγώνα δρόμου 14 χιλιομέτρων, που ξεκινούσε από το χώρο του φεστιβάλ στην Πανεπιστημιούπολη και περνούσε μέσα από τους δρόμους της Αθήνας.
Τροχαίο στο πέταλο Μαλιακού
Στις 27 Σεπτεμβρίου ένα λεωφορείο που μετέφερε μαθητές συγκρούεται πλαγιομετωπικά με νταλίκα που πέρασε στο αντίθετο ρεύμα, στο πέταλο του Μαλιακού, στο 176ο χλμ. της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας.
Επτά μαθητές έχασαν τη ζωή τους, τρεις τραυματίστηκαν σοβαρά, ενώ άλλοι 27 βγήκαν ελαφρά τραυματισμένοι.
Το τραγικό δυστύχημα συγκλόνισε την Ελλάδα και έριξε βαρύ πένθος στη χώρα, ειδικά αφού συνέβη 1,5 χρόνο μετά από άλλο θανατηφόρο τροχαίο στα Τέμπη. Και η ιστορία θα επαναλαμβανόταν τραγικά σε κοντινό σημείο το 2023.
Στα συναυλιακά
⭐ Οι International Noise Conspiracy και οι Pretty Girls Make Graves εμφανίζονται στο ΑΝ.
⭐ Ο David Morales παίζει στο Venue 3/9 και ο Richie Hawtin sto Plusmatic (άραγε πού/ποιο ήταν αυτό;) στις 18/9.
⭐ Τέλος, στις 18 Σεπτεμβρίου, οι Πυξ Λαξ έδωσαν την (πρώτη) αποχαιρετιστήρια συναυλία τους στο Λυκαβηττό, καθώς θα διαλύονταν μετά από χρόνια επιτυχημένης πορείας, με καλεσμένους τους: Χαρούλα Αλεξίου, Μαχαιρίτσα, Βασίλη Ψαρρά και πολλούς άλλους.
20 χρόνια μετά, πρέπει να έχουν δώσει καμία δεκαριά “τελευταίες” συναυλίες και ακόμη παίζουν.
Η πρόταση + η random συνάντηση του μήνα
Στο εξώφυλλο του περιοδικού Δίφωνο βρίσκεται η Ελευθερία Αρβανιτάκη μαζί με τον Philip Glass(!). Αν είστε φαν του τεράστιου μινιμαλιστή συνθέτη, μπορεί να σας κάνει και εσάς, όπως μας έκανε κι εμάς, έκπληξη η συνύπαρξή του με τη συμπαθητική έντεχνη τραγουδίστρια.
Εε λοιπόν, στα πλαίσια της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας 2004, ο Glass έγινε commissioned να γράψει ένα πρωτότυπο έργο, το Orion, το οποίο έκανε πρεμιέρα στο Ηρώδειο. Σε αυτό συμμετείχαν διάφοροι διεθνείς μουσικοί, μεταξύ αυτών και η Αρβανιτάκη.
Αν τώρα όλα αυτά δεν σας λένε τίποτα, αλλά θέλετε να μπείτε στο σύμπαν του Philip Glass, προτείνουμε να ξεκινήστε από το Glassworks.
Αυτά για τώρα! Στείλτε μας τα σχόλια σας και πείτε μας τι θυμάστε από το δικό σας 2004. Τα λέμε σύντομα, στα τέλη Οκτωβρίου του 2004.
Αν σας άρεσε το newsletter, κάντε subscribe και πείτε το στους φίλους σας 😊
ENG
Welcome to autumn 2004!
If you follow this newsletter series, you must have realized that we missed a month. There are no excuses - summer was sweet and carried us away, so we gaslit ourselves into thinking that people don’t read newsletters in August, and decided to go for a joint issue for August and September.
Quick recap: in August 2004, the Olympic Games took place in Athens and featured an opening ceremony full of grandiose minimalism, the Kenderis-Thanou scandal, Olympic host Greece winning 16 medals, ‘volunteering’ being the main buzzword, a divisive closing ceremony, Athens looking like a new city and everyone feeling relieved and optimistic that Greece can actually pull of hosting “big ticket” events. And then what?
Debriefs/Port-mortem
September 2004 in Greece came with a mix of feelings: people are still feeding off the glory of the Olympics, while also facing a “back-to-reality” autumn where the party is over and everyday problems are starting to emerge under the veil of optimism that covered everything up to that point. At the same time, all sorts of debriefs about the Olympics are the main topic of discussion across TV, radio, free press magazines and newspapers.
The first crack: riots following Greece’s defeat to Albania
On the 4th of September 2004, the Greek national football team faces the national team of Albania for the World Cup 2006 qualifiers, in their first match after their glorious win at the Euros.
Final score: Albania 2 - Greece 1. The loss sends shock waves across Greece, with fans that are still over the moon after all the recent wins completely losing it. Albanian fans back home are jubilant, and Albanian immigrants in Greece are gathering in central spots in Greek cities to celebrate.
The rest of the night evolves tragically.
In Omonia Square (the central Athens landmark where Greek soccer fans traditionally flock to celebrate national or club-level victories), roles were reversed when a few hundred Albanians gathered to celebrate.
Shortly after, a crowd of Greeks assembled in the area and started big brawls that developed into a pogrom against Albanian fans. An Albanian man was stabbed to death, several more were injured, cars were burnt down and people were chased in ugly after-dark brawls in Greece.
This football moment triggered the nationalistic and racist reflexes of large parts of Greek society and marked the entry of the Golden Dawn hooligans in the football world.
The slogan ‘You’ll never become Greek, Albanian’ was a shameful slogan that was heard across the streets and television screens and poisoned the far-right rhetoric that would be introduced during the following years.
Greek Orthodox Patriarch dies in helicopter crash
Exactly one week after the Greek-Albanian riots, on 11 September 2004, a military Boeing CH-47 Chinook helicopter, which was transporting the Greek Orthodox Patriarch of Alexandria and Africa, Petros Z’, from Athens to the monastic community on Mount Athos, crashed into the Aegean Sea.
The crash resulted in the deaths of 17 people, including the Patriarch’s entourage, a reporter and the helicopter’s crew. The Greek government declared 3 days of national mourning and was shaken by the reaction of the press and the people.
The causes of the crash remain unknown to this day and many conspiracy theories surrounding the crash have been circulating.
The Greek Paralympics
The craziness of the Olympics might now be a thing of the past, but only momentarily, since Athens subsequently hosts the 12th Paralympic Games from the 17th to the 28th September 2004.
The opening ceremony is elegant, but doesn’t compare to the minimalist spectacle by Dimitris Papaioannou.
The mascot of the Paralympics is the cute Proteas.
During the opening ceremony, the head of the committee for the Greek Olympics, Gianna Angelopoulos-Daskalaki, praised the accessibility works which were completed ahead of the Olympics - works that unfortunately weren’t maintained, since the accessibility problems in Greek cities remain huge.
Greek Communist Festival
From the 16th to the 19th of September, KNE (Greek Communist Youth) organises its yearly festival which features the slogan ‘your celebration, your struggle for socialism’, focussing on the commercialisation of sports and its consequences.
It should be noted that as part of the festival, a 14km run was organised, starting from the festival site and going through several spots across Athens.
Tragic accident in northern Greece
A major accident took place on 27 September 2004, when a bus taking students to Athens to watch the Paralympics crashed with a truck at the 176th km of the Athens-Lamia National Road.
Seven students lost their lives, 3 were heavily injured and 27 were lightly injured.
This tragic accident shook Greece and brought the country to national mourning, especially since it was the second deadly crash involving students in 2 years. And history would repeat itself in 2023 with a tragic train accident around the same area.
Live shows
⭐ Noisy punks The (International) Noise Conspiracy and Pretty Girls Make Graves played at AN Club.
⭐ Renowned DJ David Morales played at Venue on 3/9 and techno legend Richie Hawtin at Plusmatic on 18/9.
⭐ Finally, Greek rock legends Pyx Lax gave their final concert on 18 September 2004. After numerous ‘reunions’ and ‘last concerts’ the group is still active and plays live music to this day.
This month’s recommendation / the random meeting of the month
While doing research for this newsletter, we came across the September 2004 cover of Difono magazine, which featured a photo of Greek singer Eleutheria Arvanitaki side-by-side with legendary composer Philip Glass!
We were surprised to see them posing together for this cover (as in our minds they reside in two different universes), but it turns out that they collaborated in 2004.
As part of the Cultural Olympiad, Glass was commissioned to compose a new work, Orion, which first premiered at the Ancient Theatre of Herod Atticus in June 2004. Arvanitaki contributed vocals for this album, hence the connection between the two!
You can listen to Orion, here.
However, if you don’t actually care about the above collab, but want to get into Philip Glass, we suggest that you start at Glassworks.
That’s all for now! If you enjoyed this newsletter, feel free to subscribe and send it to a friend. There’s a few more coming covering the late months of Greece’s glorious year, 2004. 😊